به گزارش شهرآرانیوز، همین الان که دارید این خبر را میخوانید، به احتمال خیلی زیاد بازهم شاخص کیفیت هوای شهرمان در وضعیت ناسالم بوده و هر لحظه، ترکیبی از سموم خطرناک است که از طریق ریهها وارد بدنتان میشود. البته بسته به اینکه خانه یا محل حضورتان در کدام منطقه شهر است، مقدار این آلایندهها متفاوت خواهد بود، اما در هر حال هیچکس نمیتواند انکار کند هر روز صبح، هیولای سیاهی که بر روی شهر و بهخصوص مناطق مرکزی آن سایه انداخته، یکی از تصاویر وحشتناکی است که همهمان به چشم دیدهایم. به بهانه فرارسیدن روز جهانی هوای پاک، در این گزارش به روایت وضعیت بحرانی آلودگی هوای مشهد میپردازیم؛ به همراه کارهایی که در این حوزه انجام شده و مهمتر از آن، کارهایی که هنوز انجام نشده است.
ساده بگوییم؛ اگر دوست و آشنایی اطرافتان دارید که مبتلا به مصرف سیگار و دخانیات است، باید بدانید که ریههای شما هم خیلی از او سالمتر نیست، چون براساس پژوهشهای دانشگاهی، هر ۲۲ میکروگرم آلاینده در هوای کلانشهرها معادل مصرف یک نخ سیگار است و حالا این را بگذارید کنار ۱۴۵ میکروگرم آلاینده که همین دیروز در هوای مشهد ثبت شد. یعنی چه؟ یعنی معادل با مصرف ۶ نخ سیگار!
مسئله آلودگی را نباید دستکم گرفت، زیرا براساس اعلام کارگروه اضطراری کاهش آلودگی هوای استان، از ابتدای امسال تاکنون مراجعه به مراکز درمانی به دلیل مشکلات تنفسی رشد ۲۵ درصدی داشته است و حدود ۷ درصد مرگومیرهای ناشی از آلودگی هوا در کشور، مربوط به خراسان رضوی است که استان ما را در رتبه پنجم آلودهترین استان در کشور قرار میدهد.
بر اساس اعلام اداره کل حفاظت محیطزیست خراسان رضوی در سال گذشته، از ۳۶۵ روز سال فقط ۲۷ روز هوای پاک داشتهایم. ۲۲۴ روز کیفیت هوایمان قابلقبول بوده است، ۱۱۱ روز ناسالم برای گروههای حساس ثبت شده و سه روز هم به کلی ناسالم بوده است. از ابتدای سال ۱۴۰۴ هم در مجموع ۱۴۹ مورد پایش آلودگی هوا انجام شده که براساس آن در طول ۱۷۱ روز گذشته، فقط ۷ روز هوای پاک داشتهایم. در این مدت، ۷۷ روز هم کیفیت هوا در وضع قابلقبول بوده، ۵۳ روز برای گروههای حساس هوای ناسالم داشتهایم و ۱۲ روز هم هوا برای همه افراد ناسالم بوده است.
البته درست است که هنوز در سال جاری، شاخص هوا تجربه رنگ بنفش را نداشته و هوای بسیارناسالم و خطرناک نداشتهایم، اما این موضوعی نیست که بتوانیم به آن دلگرم باشیم، زیرا هنوز فصل سرد در پیش است و دور از نظر نیست پدیده وارونگی هوا در روزهای پیشرو، رکورد ذرات معلق هوا در سال گذشته را هم جابهجا کند.
در فهرست اسامی متهمان این وضعیت و آنهایی که نعمت آسمان آبی را از ما دریغ کردهاند، نامهای متعددی وجود دارد. براساس سیاهه انتشار گازهای آلاینده هوای مشهد که درحال بهروزرسانی است، بزرگترین سهم آلایندگی با ۳۲ درصد، مربوط به خودروهای سواری مستهلک است و پس از آن با ۱۹ درصد به پرونده مازوتسوزی نیروگاه توس برمیگردد. همین تصویر، الگوی کاملی را نشان میدهد تا باور کنیم آلودگی هوای شهرمان، موضوعی نیست که فقط مسئولان را بهخاطر آن سرزنش کنیم. در واقع، بیشترین سهم از این آلودگی، به خودروهای شخصی بازمیگردد که خودمان در کوچه و خیابان سوار بر آنها هستیم.
درخصوص وضعیت خودروهای مستهلک، سرهنگ محسن موسیآبادی، رئیس پلیس راهور مشهد، از شناسایی روزانه ۱۷ هزار خودروی دودزا در طرح برخورد با وسایل نقلیه فاقد معاینه فنی در مشهد خبر داد و بیان کرد: در واقع حدود ۷۰ درصد از خودروهای آلاینده که در مشهد تردد دارند، معاینه فنی ندارند. به همین دلیل، این طرح اجرا شد تا حداقل از تردد خودروهای آلاینده کاسته شود. شهروندان باید آگاه باشند خودرویی که معاینه فنی ندارد، با هر دوربینی که در سطح شهر رصد شود، جریمه برایش ثبت خواهد شد.
دومین متهم کلان برای آلودگی هوای مشهد نیز نیروگاه توس است. قصه پرغصه مازوتسوزی در این نیروگاه بهویژه با فرارسیدن روزهای سرد سال، دوباره به سرتیتر رسانهها تبدیل خواهد شد، اما شکی در آن نیست که امسال هم این مطالبهگری تأثیری در تصمیم مدیران نداشته باشد.
تجسم فرافکنی مسئولان شرکت تولید نیروی برق خراسان رضوی و مدیران شرکت مالک این نیروگاه را هم میتوانید در اظهارات آنها ببینید. اصل حرفشان نیز همین است که پرداختن به بحث آلایندگی نیروگاه توس یعنی گرفتارشدن در تله! استدلال مسئولان این پرونده، ناظر بر این است که کمبود گاز برای نیروگاه و مصرف مازوت، موضوعی ملی است که مسئولیت را از آنها سلب میکند. علاوه بر این، کیفیت سوخت نیروگاه نیز بهقدری نازل است که با بدسوزی، دمای گاز خروجی از نیروگاه را به ۴۰۰ درجه میرساند و باعث میشود تاحجم دود به کل آسمان شهر برسد.
البته ناگفته نماند که اگر میخواهیم منصفانه قضاوت کنیم، باید عوامل دیگری را هم در نظر بگیریم. اظهارات مسئولان نیروگاه توس حداقل در بخش سوخت و مقوله مازوت، خیلی هم دور از واقعیت نیست. این یک حقیقت انکارناپذیر است که کیفیت نازل سوخت نیروگاهی با مسئولیت وزارت نفت و نظام پالایشگاهی کشور، کاهش مستمر نزولات جوی و ریزگردهایی که مهمانان ناخوانده همسایه شمالی هستند، همگی وضعیت آلودگی هوای مشهد را تشدید کردهاند.
براساس مطالعات دانشگاهی، هر یکدرصد بهبود کیفیت هوا در کلانشهرها به حدود ۸۰ میلیون دلار سرمایهگذاری نیاز دارد و در نتیجه، برای رسیدگی کامل به بحران آلایندگی نیروگاه توس به بیش از ۱.۵ میلیارد دلار سرمایه نیاز است. در این شرایط، باید باور کنیم پیگیری تک به تک این موارد، نیازمند اراده ملی و تغییرات بنیادین در زیرساختهایی است که فعلاً وجود ندارد.